Pojęcia "chmura" odnosi luźno do narzędzi technologicznych i treści, z których można korzystać za pośrednictwem internetu, niezależnie od urządzenia, którego używamy, aby mieć do nich dostęp. Chmura pozwala nam na dostęp do naszej pracy w dowolnym miejscu, w dowolnym czasie, a także umożliwia dzielenie się wiedzą z innymi. To uwalnia nas od potrzeby konkretnego urządzenia, aby uzyskać dostęp do pliku czy też aplikacji, np. edytora tekstu lub arkusza kalkulacyjnego. Chmura zmienia zatem sposób komunikacji, a w rezultacie także sposób prowadzenia kształcenia.
Zadaniem współczesnej szkoły jest wspieranie personalizacji nauczania poprzez wykorzystywanie cyfrowych technologii. Należy zauważyć, że na edukacyjne doświadczenie uczniów mają wpływ działania edukacyjne podejmowane przez nich samych, technologie cyfrowe, miejsce nauki i środowisko domu rodzinnego. Szczególną uwagę należy zwrócić na wszelkie nieformalne działania edukacyjne, gdyż bardzo często jest to bardzo ważne źródło zdobywania przez ucznia wiedzy. Miejsca te nie są często znane nauczycielom i w rezultacie większość nieformalnej nauki nie jest uznawana i oceniana.
Postęp technologiczny wymusza zatem zmiany w tradycyjnym modelu edukacji, gdzie przestrzeń uczenia się była projektowania i kontrolowana przez szkołę i nauczyciela. Personalizacja środowiska kształcenia zmieniła ten model, gdyż przestrzeń osobistej nauki znajduje się pod większą kontrolą uczących się, niż nauczycieli i szkoły.
Nauczanie w chmurze jest dzisiaj jednym z elementów personalizacji środowiska kształcenia. Aby je zoptymalizować i maksymalnie wykorzystać, należy przyjąć następujące założenia:
- Proces edukacji jest dynamiczny i obejmuje wiele złożonych współzależności.
- Uczeń zdobywa wiedzę nie tylko w sposób formalny, ale coraz częściej w sposób nieformalny. Nauczanie nieformalne staje się czasami nawet dominująca formą, gdyż postęp technologiczny oferuje uczniom możliwość zdobywania wiedzy pozaszkolnej w niezwykle atrakcyjny sposób.
- Postęp technologiczny, pojawienie się nowych narzędzi edukacyjnych jak symulacje, rzeczywistość wirtualna uczyniły uczenie się bardziej elastyczne i społeczne.
- W przestrzeni edukacyjnej jest miejsce zarówno dla ucznia jak i nauczyciela, którzy mogę pełnić różne role: twórcy materiałów, mentora czy oceniającego.
Nauczanie w chmurze
Technologia nauczania w chmurze ma zastosowanie w organizacji nauki, w sytuacji, gdy szybko zmieniają się zasoby edukacyjne. Do jej najważniejszych zalet można zaliczyć:
- - pełen i niegraniczony dostęp do aplikacji edukacyjnych, możliwość błyskawicznej aktualizacji zgromadzonych materiałów,
- - kompatybilność zastosowanych narzędzi i funkcji społecznych.
Zatem można przyjąć, że nauczanie w chmurze to model umożliwiający szybki dostęp za pomocą sieci do wspólnej puli konfigurowalnych zasobów edukacyjnych. W praktyce oznacza to sytuację, w której wszystkie nasze pliki przechowywane są na wirtualnym dysku, czyli w tzw. chmurze. Jest to coś w rodzaju aplikacji dostępnej zdalnie (a nie, tak jak dotychczas instalowanej na dysku twardym), co powoduje spore oszczędności i brak konieczności inwestowania w dodatkowy sprzęt.
Nauczanie w chmurze to tak naprawdę idea obecna od wielu lat - na takiej zasadzie działa przecież internet. Zmiana nastąpiła jednak dopiero w momencie, kiedy połączenia stały się szybsze. Nauczanie w chmurze to dobra propozycja dla szkół, które chciałyby zainwestować w e-learning.
Fakt, że nauczanie w chmurze polega na korzystaniu z aplikacji umieszczonych nie na twardym dysku naszego komputera, a właśnie w „chmurze”, wiąże się to przede wszystkim z oszczędnością miejsca na dyskach szkolnych i uczniowskich komputerów. Dodatkowo w przypadku chmury można dostosowywać oprogramowanie i pojemność dysku do wymagań.
Należy również podkreślić, że korzystanie z chmury jest bardzo proste, gdyż wystarczy wejść na stronę logowania, wpisać swój indywidualny kod – klucz i już można korzystać z bazy danych szkoły. Warto także podkreślić, że nie ma znaczenia czy logujemy się na wybraną stronę z własnego komputera na biurku, używając smartfona czy tabletu.
W wielu aplikacjach działających w chmurze pojawiają się też elementy ułatwiające współpracę, takie jak:
- - udostępnianie innym użytkownikom dokumentu do podglądu lub edycji.
- - komentowanie rezultatów pracy.
- - narzędzia do komunikacji synchronicznej, np. wideoczat lub czat tekstowy.
- - kontrola wersji, pozwalająca cofnąć zmiany wprowadzone przez współpracownika.
Dzięki funkcjom wspierania pracy grupowej, chmura pozwala na tzw. pracę synchroniczną, gdzie kilka osób pracuje jednocześnie nad danym dokumentem, widząc na żywo zmiany, które wprowadzają uczniowie (w GoogleDocs widać nawet gdzie znajduje się kursor ucznia). Daje to większe możliwości niż tradycyjna praca asynchroniczna, gdzie każdy pracuje na swojej kopii pliku i po wprowadzeniu zmian wysyła innym aktualną wersję (w przeciwnym przypadku uzgodnienie wszystkich zmian jest trudne, a w przypadku skomplikowanych dokumentów - niemożliwe).
Wykorzystanie nauczania w chmurze w edukacji może przynieść wiele korzyści. Do najważniejszych możemy zaliczyć:
- - scentralizowanie w jednym miejscu wszystkich działań edukacyjnych nauczycieli i uczniów szkoły,
- - zwiększenie poczucia wspólnoty szkolnej przez uczniów i nauczycieli ze względu na efekt bliskości, który wytwarzają,
- - zwiększenie efektywności nauki poprzez umożliwienie uczniom budowania własnych zasobów edukacyjnych,
- - znaczną poprawę efektywności wzajemnej komunikacji między nauczycielami i uczniami,
- - doskonalenie praktycznego wykorzystania ICT oraz wykorzystania sieci jako sposobu efektywnej nauki,
- - ułatwienie koordynacji prac różnych grup edukacyjnych (nie tylko klasowych),
- - naukę podstawowych zachowań społecznych przez uczniów: współpracy w grupie, zaangażowania, kreatywności.
Możliwości jakie niesie nauczanie w chmurze, burzy oczywiście tradycyjny model relacji nauczyciel – uczeń, pozbawiając nauczyciela monopolu na tworzenie treści oraz weryfikowania zdobytej przez ucznia wiedzy. A sam proces nauczanie staje się efektem pracy grupowej, gdzie współtworzona przez wszystkich wiedza, podlega również grupowemu osądowi.
Ale najważniejszą zaletą takiego modelu nauczania jest bez wątpienia to, że proces tworzenia nowych wartości edukacyjnych jest otwarty nie tylko dla nauczycieli, ale i dla uczniów.
Poprzez podnoszenie świadomości na technologii chmury edukacyjnej jako nowego sposobu wzbogacania procesu nauczania, szkoła może zyskać szansę na utworzenie własnego, taniego systemu nauczania wirtualnego.
Dzięki tej technologii, koszt drogiego sprzętu niezbędnego do stworzenia infrastruktury, a także koszty licencji oprogramowania dla szkół, przestaną już być problemem. Jest to możliwe dlatego, że wymagana moc obliczeniowa jest obsługiwana przez dostawców IT i właścicieli zintegrowanych środowisk uczenia się, co pozwala użytkownikom uczenia się tworzyć nowe treści edukacyjne tylko z pomocą specjalnych aplikacji do edycji treści online.
Takie rozwiązania pozwalają nauczycielom bardzo uatrakcyjnić zajęcia lekcyjne, dzięki wykorzystaniu ogromnych repozytoriów zasobów multimedialnych dostępnych w chmurze, bez konieczności instalacji dodatkowego oprogramowania na lokalnych komputerach.
Polityka zarządzania zasobami pozwala nauczycieli do dzielenia się treści edukacyjne, prowadzące do bardziej atrakcyjnych lekcji, jak zawartość jest systematycznie wzbogacony o nowe, unikalne zasoby edukacyjne.
Uczniowie mogą uzyskać dostęp do zasobów edukacyjnych bez presji czasu i barier geograficznych. Mogą używać prostych urządzeń, takich jak laptopy, tablety i smartfony, ucząc się we własnym tempie i we własnym stylu.
Ważne!
Nauczycielu! Dyrektorze! Wybierając komercyjne rozwiązanie oferujące miejsce w chmurze, pamiętaj o:
- Sprawdź dostawcę i jego renomę;
- Sprawdź umowę, którą będziesz zawierał z dostawcą, a zwłaszcza okres wypowiedzenia /najlepiej aby umowa miała miesięczny okres wypowiedzenia/;
- Sprawdź w umowie zakres odpowiedzialności – zarówno Twój jak i dostawcy;
- Sprawdź wersję demo oferowanego rozwiązania;
Darmowe aplikacje do pracy w chmurze
Wybierając darmowe rozwiązanie, spośród wielu aplikacji do pracy w chmurze warto polecić poniższe rozwiązania:
GoogleDrive
Opracowanie własne.
Google Drive to dysk zintegrowany z kontem Gmail, bardzo wygodny w obsłudze, otwiera większość plików bezpośrednio w przeglądarce (m.in. dokumenty Office’a). Możemy również korzystać z niego i z poziomu komputera i urządzenia mobilnego.
Dysk został zintegrowany z Google Docs, dzięki czemu użytkownicy mogą tworzyć, przechowywać i udostępniać dokumenty, arkusze kalkulacyjne i prezentacje oraz formularze charakteryzujące się możliwością pracy grupowej. Dokumenty są automatycznie zapisywane na serwery Google, gdzie są przechowywane zarówno dane jak i historia zmian. Z usługi Google Docs można korzystać w najnowszych wersjach przeglądarek: Firefox, Internet Explorer i Chrome, pracujących w systemie Microsoft Windows, Apple OS X i Linux.
Google Drive służy przechowywania dokumentów oraz jako grupowe narzędzie do edycji dokumentów w czasie rzeczywistym. Dokumenty te mogą być udostępniane, otwierane i edytowane przez kilku użytkowników jednocześnie. W edukacji szkolnej można wykorzystywać to narzędzie zarówno do komunikacji jak i współpracy dla całej społeczności uczniowskiej. Uczniowie i nauczyciele mogą dzielić się pomysłami i pracować bardzo efektywnie wykorzystując możliwości Google Docs. Dodatkową zaletą tego narzędzia jest fakt, że nie wymaga ono dodatkowego oprogramowania do zainstalowania i utrzymania, ponieważ cały proces pracy grupowej realizowany jest za pośrednictwem standardowej przeglądarki internetowej.
Google oferuje dodatkowo następujące narzędzia ICT mające zastosowanie w edukacji:
- - Gmail - e-mail –konto e-mail o pojemności 15 GB, narzędzia wyszukiwania poczty oraz zintegrowany czat.
- - Google Talk - nauczyciele i uczniowie mogą dzwonić lub wysyłać wiadomości do swoich kontaktów za darmo - zawsze i wszędzie na całym świecie.
- - Kalendarz Google - umożliwia koordynowanie spotkań i wydarzeń w szkole za pomocą udostępnianych kalendarzy.
Dropbox
Opracowanie własne.
Źródło: https://www.dropbox.com/plans?trigger=sem
Dropbox to multiplatformowa aplikacja pozwalająca tworzyć kopie zapasowe danych na zewnętrznych serwerach. Narzędzie nie tylko ułatwia proces archiwizacji danych znajdujących się na komputerze, lecz pozwala również na późniejszą ich archiwizację oraz udostępnienie ich online innym użytkownikom. Jeżeli zatem nauczyciel chce udostępnić pliki swoim uczniom, wystarczy jeśli skorzysta z opcji „Share” i poda adresy mailowe, na które wysyłane są linki do plików. Ważna funkcjonalnością aplikacji Dropbox jest możliwość synchronizacji danych (wystarczy dodać folder do synchronizacji z serwerem) oraz dostęp do zamieszczonych plików z poziomu przeglądarki internetowej.
Dropbox ma wiele zastosowań w edukacji:
- Synchronizuje pliki nad którymi pracujemy w szkole i w domu.
- Nauczyciel może udostępnić folder klasie, a uczniowie mogą nie tylko przechowywać w nim swoje prace, ale również automatycznie przechodzić do folderów innych uczniów i nauczycieli.
- Nauczyciel może wysyłać pliki przez e-mail do skrzynek odbiorczych swoich uczniów.
- Uczniowie mogą wysłać swoje prace, które są automatycznie zapisywane w folderze klasowym.
Podsumowanie
Wdrożenia nauczania w chmurze może mieć wpływ na rozwój edukacji oraz na poprawę jej jakości. Chmura jest bardzo szybko rozwijającym się modelem polegającym na użytkowaniu usług dostarczanych przez sieć internetową. Posiadając odpowiednie oprogramowanie komunikacyjne, komputer wyposażony w kamerę, głośnik i mikrofon oraz dostęp do Internetu można z dowolnego miejsca na świecie uczestniczyć w realnych zajęciach prowadzonych na żywo przez nauczycieli.
Warty podkreślenia jest również fakt dostępności dokumentów zgromadzonych w chmurze także w coraz bardziej popularnych systemach Android, co pozwala na realizację kształcenia poprzez systemy mobilne.
Roman Lorens
Specjalista prawa oświatowego, trener, ekspert ds. awansu zawodowego nauczycieli, wieloletni wykładowca.
